Nationaal Programma Onderwijs (NPO)
samenwerken & samen werken
Na de stortvloed aan informatie over het Nationaal Programma Onderwijs (NPO) die vanaf eind maart tot eind april over ons heen kwam, is het in het eerste deel van de vakantie even stil geweest. Het was ook wel even nodig, want zonder Karin’s Miro hadden wij ook al lang geen overzicht meer gehad.
Op 22 april kwam er eindelijk een brief vanuit OCW voor gemeenten, gericht aan de wethouders Onderwijs en Jeugd. Daarnaast hebben we in de tussenperiode ook contact gelegd met verschillende samenwerkingsverbanden, kinderopvangen en voor- en naschoolse opvang om informatie te verzamelen over hun betrokkenheid bij het NPO.
De menukaart kwam pas op maandag 10 mei in plaats van eind april. Die dag lanceerde OCW ook zijn nieuwe website rondom het NPO. Daarop vinden we ook de uitwerking van de menukaarten met de effectieve interventies. Je hoort hier meer over in ons volgende blog.
We hebben even gewacht om deze vijfde blog te schrijven totdat er wat meer informatie beschikbaar was rondom de verwachtingen, rol en verantwoordelijkheid van de verschillende onderwijspartners. Zoals eerder gezegd is het Nationaal Programma Onderwijs gericht op de uitvoering op de scholen, maar deze kan niet of niet zo goed tot stand komen zonder de samenwerking met verschillende spelers in en rondom het onderwijs.
De gemeenten in Nederland krijgen 300 miljoen uit de NPO-gelden, dat is voor de gehele looptijd van 2,5 jaar. Het is een specifieke uitkering, dat betekent dat het geld ook alleen voor het NPO mag worden gebruikt. Het exacte bedrag per gemeente wordt pas in juli bekend. In de brief informeert de minister de gemeenten onder andere over de wijze van aanleveren van de bevindingen uit de schoolscan door scholen. We zeggen het maar nog een keer voor de zekerheid, het is dus niet de bedoeling dat de gegevens 1:1 worden gedeeld.
De rol van de gemeente is vooralsnog verbindend en meewerkend, met name op het gebied van jeugdgezondheidszorg, sociaal werk en kinder-/buitenschoolse opvang. Ook hier benadrukt de minister om gebruik te maken van bestaande structuren en samenwerkingen. Een overzicht met doelen waar het gemeentebudget voor kan worden ingezet, volgt in juli. Maar je kunt hierbij denken aan:
Tijdlijn
Ook voor de gemeenten kwam er een tijdlijn. In het kort:
Denk hierbij praktisch, maak gebruik van een bestaande overlegstructuur en zoek de samenwerking met de partners die al actief zijn binnen je school of bestuur en die verbonden zijn aan de gemeente. We hebben in de gesprekken die we hebben gehad in de afgelopen weken al heel veel goede voorbeelden gehoord. Veel gemeentes zijn al druk bezig met het faciliteren van zomerscholen, ook wordt er nu al gekeken naar de mogelijkheid om het concept van zomerschool om te bouwen naar verlengde schooltijd, waarbij gemeentes creatief nadenken met partijen die er voor kunnen zorgen dat het verantwoord gebeurt.
Hoe verhoudt zich dat nu tot: “Scholen moeten hun plan klaar hebben met instemming van de MR, uiterlijk op 10 juli”? Het betekent dat je er rekening mee moet houden dat je daarin iets opneemt waarvan je pas na de zomervakantie (op zijn vroegst) weet of het ook daadwerkelijk door kan gaan. Beetje lastig, daarom adviseren wij om snel in gesprek te gaan met de gemeente. En hou in gedachten dat er speelruimte zit tussen 10 juli en begin september omdat pas dan de verantwoordingsuitvraag wordt verwacht vanuit OCW.
Gelijke Kansen Alliantie
De versterking van het netwerk Gelijke Kansen Alliantie (GKA) is ook een onderdeel van de brief aan de wethouders. De GKA helpt PO en VO scholen met een uitdagende populatie. Op dit moment zijn 50 gemeenten deelnemers in dit initiatief. Dat aantal wordt na de zomervakantie uitgebreid naar 100. Wil je als school weten of je gemeente al is aangesloten? Kijk dan hier.
De website van GKA is om een andere reden ook zeer interessant: ook zij werken met interventies, onderbouwd met evidence. Je kan deze benutten en naast de interventies van het NPO leggen. Niet alles zal van toepassing zijn, maar voor je planvorming zeker bruikbaar en inspirerend. We zien als een positieve ontwikkeling dat meer samenhang tussen initiatieven gestimuleerd wordt. En we blijven benadrukken dat het van belang is om te kijken wat van toepassing is voor jouw school, maar ook zeker wat al beschikbaar is en waar je op kan aansluiten.
Samenwerkingsverbanden
De samenwerkingsverbanden krijgen geen geld uit de NPO-middelen. Maar zij kunnen de aangesloten scholen wel helpen met de schoolscan, ondersteuning en professionalisering van de begeleiders in de school die zich met Passend Onderwijs bezighouden (de BPO’ers). Veel samenwerkingsverbanden zullen al contact hebben met hun scholen over het NPO en de relatie met het Ondersteunings Plan. Als dat niet het geval is, leg dit contact zo snel mogelijk.
Medezeggenschapsraad (MR)
Iedere school hoort een MR te hebben. Deze bestaat uit personeelsleden, ouders en in het voortgezet onderwijs ook uit leerlingen van dertien jaar of ouder. De MR praat met het schoolbestuur over onder meer de begroting van de school. We hebben in onze eerdere blog nadrukkelijk aangegeven dat de MR een belangrijke rol heeft in het NPO en deelden eerder ook een handreiking uit voor het samenwerken met het MR. Plan nu alvast een overleg met de MR en de schoolleiding als dat niet is gebeurd. Bespreek met elkaar welke problemen en behoeften er zijn, aan welke interventies van het keuzemenu wordt gedacht en hoe dit gerealiseerd kan worden op school. Tip voor de MR: kijk samen eens een webinar over het NPO terug (via de Miro vind je een aantal links), of geef je op voor het webinar van 17 mei van Sterk Medezeggenschap of op 19 mei van de AOB.
De commerciële partners
Het onderwijs wordt bediend door talloze commerciële partijen die partners zijn van een school in min of meerdere mate. Het NPO is voor veel van deze partijen op dit moment aanleiding om scholen en besturen te bestormen met aanbiedingen en goed bedoeld advies via telefoon en mail, wat nog al eens als opdringerig wordt ervaren. Maar veel scholen werken al met externe partijen. We zijn ervan overtuigd dat het overgrote deel echt hart en passie voor onderwijs en voor de ontwikkeling van leerlingen én leerkrachten heeft. De aanbiedingen en handreikingen zijn echt goed bedoeld.
Maak gebruik van de hulp die de commerciële partners rondom jouw school met hun expertise kunnen bieden, maar hou wel zelf de regie. Stap voor stap, schoolscan, schoolplan en effectieve interventies. Met welke partners heb je als school al een duurzame relatie in huis en op welk expertisegebied mis je nog een partner en hoe kan je deze bereiken? Zorg ervoor dat je partners kiest die jullie kernwaarden onderschrijven en voor wie er een belang (lokaal, in de buurt, goede naam) is om met jullie samen te werken. Waak voor wurgcontracten en onnodige kosten. Goede afstemming vooraf aan het inzetten van commerciële partijen is noodzakelijk, zeker omdat er nu geen zekerheid is over de financiële middelen na het NPO. Denk bij de inzet van externen in afgebakende projecten of zorg voor organische groei van de samenwerking verbonden aan budgetreserveringen/voorzieningen in de komende jaren.
Er zijn genoeg mogelijkheden om deze aanbieders in te zetten, zodanig dat jullie de focus op de leerlingen, leraren en de school kunnen houden. Jullie weten als school en bestuur het beste waar en hoe jullie de expertise van buitenaf kunnen inzetten om jullie onderwijs nog beter te maken.
Tot slot
Onderwijs doen we samen… Wij willen geloven dat de kracht van samenwerking de beste kracht is, ieder in zijn expertise, ieder met een taak om optimaal de gelden van het NPO ten gunste te laten komen van de kinderen. Alleen ga je sneller, samen kom je verder! Veel scholen hebben dit al goed door en zijn ook al aan de slag met de schoolscan en schoolprogramma. Het uitstel van de menukaarten was voor velen een vieze tegenvaller, maar was ook wederom het bewijs dat onderwijs nooit stilzit, maar vooruit kijkt. Het is niet voor het eerst dat er op een evidence informed manier naar het onderwijs wordt gekeken. Al doet de berichtgeving soms anders vermoeden. In deze post van Frans Kwakernaat op LinkedIn zijn de stukken van het CPB over “Kansrijk onderwijs” uit 2018 en 2020 opgenomen, waarin ook al effectieve en bewezen interventies zijn opgenomen. We hopen dat met de inzet van en het werken met de interventies uit de menukaart ook de opgedane ervaringen en bevindingen worden opgetekend, zodat we een Nederlandse context bij de interventies krijgen.
Samen werken aan nog beter onderwijs voor elk kind.
Tot de volgende blog.
Karin en Laura