Leraren van nu staan voor heel andere uitdagingen dan hun collega’s vijftig jaar geleden, toen ‘de schoolmeester’ nog een hoog aanzien genoot. Dat werd me weer duidelijk toen ik de aflevering Ode aan de onderwijzer van Andere tijden keek. Met deze mooie blik terug in de tijd besef je dat er veel meer verandert in het onderwijs dan we weleens denken. Een van de uitdagingen voor leraren van nu is om les te geven en te werken in een digitale wereld, die continu en steeds sneller verandert. Wat betekent dat voor het vak en de scholing van leraren?

Bij Edutrainers zijn we dagelijks bezig met die vraag. Duidelijk is dat leraren digitaal vaardig moeten zijn om de volle potentie van digitale technologieën te kunnen benutten. Daarom hebben we een leerlijn Digitale vaardigheden voor docenten en daarop gebaseerde e-learning in Edutrainers Academy. Wat houdt deze leerlijn in en hoe komen leraren hiermee verder op de weg naar digitale vaardigheid?

Onderwijzen in een digitale wereld

Wat altijd zo was en zal blijven is dat leraren de spil van het onderwijs vormen. Maar in de huidige samenleving veranderen de eisen die aan het lerarenvak gesteld worden in rap tempo. Hoe zorg je dat je het optimale uit een digitale of blended lesmethode haalt? Hoe zet je digitale tools slim in om efficiënter samen te werken met collega’s? En hoe vernieuw je je onderwijs op een manier die leerlingen echt motiveert? Het hoort bij het vakmanschap van de leraar om dit soort vragen te kunnen beantwoorden.

Daarnaast zijn leraren rolmodellen voor jongeren. De jeugd van nu groeit op in een wereld waar de alomtegenwoordigheid van digitale media vanzelfsprekend is. Dit betekent niet dat ze automatisch de vaardigheden bezitten om hier bewust en kritisch mee om te gaan. Aan leraren de taak om ze hierin het goede voorbeeld te geven en de weg te wijzen. Dit vraagt dat leraren zelf ook digitaal geletterd en mediawijs zijn.

Gemeenschappelijk kader

Leraren moeten dus digitaal competent zijn. Hoe bereik je dat? Het vraagt om te beginnen om een gezamenlijk begrip van wat ‘digitaal competent’ eigenlijk betekent. Gelukkig staat dit onderwerp niet alleen in Nederland, maar in heel Europa hoog op de agenda. In 2017 verscheen het ‘European Framework for the Digital Competence of Educators’ (DigCompEdu). Het DigCompEdu biedt een gemeenschappelijk kader voor het professionaliseren van leraren op ICT-gebied. Het is ontwikkeld op basis van literatuurstudie, interviews met het werkveld en een uitgebreide analyse van diverse nationale en internationale kaders en instrumenten. Het beschrijft de competenties die leraren nodig hebben om digitale technologie op een zinvolle en efficiënte manier in te zetten in hun onderwijspraktijk.

Nu zijn er natuurlijk in Nederland ook referentiekaders, zoals de nieuwe bekwaamheidseisen voor leraren van de Onderwijscoöperatie, de handreiking ICT-bekwaamheid van Kennisnet, en de Kennisbasis ICT van de Hogescholen van Nederland. Toch hebben we er bij Edutrainers voor gekozen om het DigCompEdu als vertrekpunt te nemen voor onze leerlijn en onze scholing voor leraren. De invulling hiervan is namelijk gedetailleerder. Bovendien zijn de belangrijke onderwerpen uit de Nederlandse kaders ook terug te herkennen in het Europese kader. Wij hebben dit meegenomen in onze analyse en verwerkt in de leerlijn Digitale vaardigheden voor leraren.

Iconen van de zes gebieden van de leraar als professional

Zes competentiegebieden

Het DigCompEdu onderscheidt zes competentiegebieden. Bij ieder gebied horen meerdere digitale vaardigheden. Zie afbeelding:

De zes competentiegebieden Engels

Dit hebben wij in de Edutrainers-leerlijn vertaald naar:

Professionele houding

Je bent als leraar in staat digitale technologie zinvol te gebruiken om te communiceren, samen te werken en jezelf professioneel te ontwikkelen.

Digitale bronnen

Je vindt als leraar je weg in de overvloed aan aanbod van digitaal leermateriaal. Je weet de juiste bron voor het juiste leerdoel te vinden, kunt materiaal bewerken, ontwerpen en op een verantwoorde manier delen.

Lesgeven en leren

Je zet als leraar digitale technologie in om het onderwijsleerproces te optimaliseren. Je verrijkt bijvoorbeeld je instructie met interactieve opdrachten. Of je gebruikt technologie om leerlingen zelfgestuurd te laten werken.

Toetsen en feedback

Je gebruikt als leraar digitale tools om bestaande vormen van toetsing te verbeteren. Maar je kijkt ook hoe technologie innovatieve vormen van assessment mogelijk maakt.

Lerenden motiveren

Je weet als leraar hoe je digitale tools in kunt zetten om leerlingen actief te betrekken of om te differentiëren. Op die manier vergroot je de motivatie en het zelflerend vermogen van leerlingen.

Digitale geletterdheid

Je stimuleert als leraar digitale geletterdheid bij leerlingen door het onderdeel te maken van je lespraktijk. Denk aan lesactiviteiten waarbij leerlingen kritisch omgaan met informatie, digitale content creëren of programmeren.

Elke dag een beetje beter

Hoe kunnen leraren zich ontwikkelen in deze zes competentiegebieden? Met de nieuwe vaardighedenscan van Edutrainers kun je als leraar per domein zien waar je staat. Het DigCompEdu stelt namelijk een ontwikkelingsmodel voor met zes bekwaamheidsprofielen, van A1 tot C2. Deze zijn gebaseerd op de taxonomie van het Common European Framework of Reference for Languages (CEFR). Zie afbeelding:

Ontwikkelingsmodel DigCompEdu A1 - C2

Bij Edutrainers houden we deze profielen aan in onze online scholing voor leraren. Na het doen van de vaardighedenscan zie je wat je al hebt bereikt en krijg je concrete suggesties voor je verdere ontwikkeling in de vorm van korte leerblokken (e-learning). Een positieve insteek dus, want zo kun je elke dag een beetje beter worden! Wil je op de hoogte gehouden worden van nieuwe e-learning? Meld je dan aan voor de nieuwsbrief van Edutrainers. Of kom eens langs bij Tumult-stand 01.B111 op de NOT (22 t/m 26 januari in de Jaarbeurs) en doe de vaardighedenscan!

Je digitale vaardigheden
onder de loep nemen?

Probeer kosteloos onze digitale vaardigheden
scans voor
OP en OOP.

Binnen enkele minuten verkrijg je inzicht in
jouw niveau en jouw persoonlijke leerroute.