Wie kan zich nog een werkomgeving voorstellen zonder e-mail, internet of mobiele telefoon? Leraren gebruiken allerlei digitale technologie, zoals het digibord of de elektronische leeromgeving. Ook buiten typische onderwijsactiviteiten verloopt veel digitaal: denk maar aan de administratie en de communicatie met collega’s. De afgelopen jaren is de digitalisering van werk versneld. Veel scholen zijn bijvoorbeeld overgegaan op cloudplatforms zoals Office 365 en G Suite om nog naadlozer (digitaal) samen te werken. Maar met een cloudoplossing alleen kom je er niet. Het werken in de deze tijd vraagt om een professionele houding van leraren, zodat ze kunnen meegaan met alle ontwikkelingen.
Wat houdt die professionele houding in? En hoe kun je leraren faciliteren in het ontwikkelen van die professionele houding? Dat hebben we onderzocht voor de ontwikkeling van onze leerlijn Digitale vaardigheden voor docenten en de daarop gebaseerde e-learning in Edutrainers Academy.
Brede professionele basis
Leraren staan niet enkel voor de klas, maar werken in de bredere context van een schoolorganisatie. Ze moeten dus ook kunnen samenwerken in een team en in staat zijn op een professionele manier te communiceren met externe partijen. Daarnaast hebben leraren een ontwikkelingsgerichte houding nodig om bij te kunnen dragen aan de verbetering van het onderwijs. In de nieuwe bekwaamheidseisen voor leraren noemt de Onderwijscoöperatie al deze competenties samen de brede professionele basis. Deze basis van algemene professionele competenties vormt een schil om de vakinhoudelijke, vakdidactische en pedagogische bekwaamheid van de leraar. Hierbij hoort ook het omgaan met digitale middelen waarmee je het werk efficiënter kunt doen en waarmee je jezelf continu professioneel kunt blijven ontwikkelen.
Competenties voor de leraar als professional
In onze leerlijn De leraar als professional in een digitale wereld, die is gebaseerd op het Digital Competence Framework for Educators van de EU, herken je deze brede professionele basis terug in het domein Professionele houding. Dit domein kent vijf competenties die de leraar van nu moet beheersen:
- Communiceren
Denk aan communiceren via de schoolwebsite of social media en aan het gebruiken van de juiste communicatiekanalen voor de juiste doelgroep.
- Samenwerken en samen leren
Dit gaat over efficiënt samenwerken met hulp van digitale tools. Maar ook over het opbouwen van een netwerk waarin je samen met collega’s leert van elkaar.
- Reflecteren
Dit gaat over reflecteren op je eigen onderwijs en experimenteren met de inzet van ICT. Met een open, reflectieve houding kun je je onderwijs continu blijven verbeteren.
- Continue professionele ontwikkeling
Denk aan op de hoogte blijven van je vakgebied via social media en vakcommunities en aan bijscholing via online trainingsmogelijkheden, zoals e-learning of webinars.
- Plannen en organiseren
Denk aan online tools gebruiken om projecten te plannen en de juiste middelen gebruiken om je (team)werk efficiënt te organiseren.
Hoe ontwikkelt de leraar een professionele houding?
Zoals ik al aangaf, verandert het werk van leraren door digitalisering continu. Dat vereist een schoolklimaat waar een leven lang leren centraal staat. Leraren moeten daarbij de ruimte krijgen om zelf de regie te nemen in het ontwikkelen van hun professionele houding. Dat betekent maatwerk. De ene leraar zal behoefte hebben aan het ontwikkelen van digitale basisvaardigheden om met meer zelfvertrouwen ICT te gebruiken. De andere leraar wil nieuwe tools leren kennen om op een hoger plan digitaal (samen) te werken. Dit vraagt van leraren dat ze zich bewust zijn van waar ze in hun professionele ontwikkeling staan en wat de volgende stap is.
De vaardighedenscan van Edutrainers is daarbij mooi startpunt. En met de e-learning van Edutrainers is er voor iedereen wat passends. Gebruik je bijvoorbeeld nog weinig digitale technologie om te communiceren of samen te werken? Dan start je bijvoorbeeld met een leerblok als Office 365: van start of Office 365: e-mailen met Outlook. Ben je al meer gevorderd, dan zijn er leerblokken waarmee je je vaardigheden kunt verdiepen, zoals Office 365: online samenwerken in Microsoft Teams of Taken organiseren in Trello. Op die manier kan iedere leraar een eigen leerroute uitstippelen en zich ontwikkelen op een passend niveau en in een passend tempo.