Methodetoetsen, AVI-toetsen, eindtoetsen, proefwerken, schoolexamens, eindexamens, toelatingstoetsen, tentamens … Jonge mensen maken in hun leven heel wat toetsen. NRC wijdde er onlangs nog een interessante serie artikelen aan. Los van de vraag of het wenselijk is om zoveel te toetsen, worden steeds meer toetsen digitaal afgenomen. Bovendien zien we door technologische vooruitgang nieuwe vormen van toetsing ontstaan, die de potentie hebben om ons onderwijs blijvend te veranderen. Dit alles doet een beroep op de competenties van leraren. Wat moet de leraar van nu kunnen als het gaat om toetsen en feedback? En hoe help je leraren om die competenties te ontwikkelen?
Van verrijken tot vernieuwen
Om te beginnen is het goed om helder te hebben waar we het eigenlijk over hebben. Bij digitaal toetsen kun je enerzijds denken aan het verrijken van bestaande toetsvormen. Het digitaliseren van examens of eindtoetsen bespaart papier en nakijktijd. En je kunt nieuwe vraagtypen en multimedia toevoegen of itembanken met vragen aanmaken. Dit zijn handige voordelen die je onderwijs niet wezenlijk veranderen maar wel efficiënter maken.
Anderzijds kun je bij digitaal toetsen ook denken aan échte onderwijsinnovatie. Adaptieve leermiddelen maken het bijvoorbeeld mogelijk dat leerlingen persoonlijke leerroutes volgen. Daarbij vallen toetsen en oefenen steeds meer samen. Want wat geeft nu een beter beeld van de ontwikkeling van een leerling? Een toetscijfer aan het einde van de periode of de rijke data die het adaptieve leermiddel genereert? En dan heb ik het nog niet over de mogelijkheden van simulaties en gaming om vaardigheden van hogere orde te toetsen.
Competenties van leraren: wat moet je kunnen?
Beide hierboven beschreven richtingen vragen nieuwe competenties van leraren. In onze leerlijn De leraar als professional in een digitale wereld hebben we dit uitgewerkt in het domein Toetsen en feedback. We volgen daarbij het Digital Competence Framework for Educators van de EU en onderscheiden drie competenties in dit domein:
1. Digitaal toetsen
In het digitale toetslandschap zijn inmiddels heel veel spelers op de markt. Van de toetssoftware horend bij een methode tot formatieve toetstools zoals Kahoot! en Socrative. Leraren moeten leren omgaan met een grote variëteit aan digitale toetsmiddelen. Maar bovenal moeten ze leren welke assessmentstrategie ze wanneer inzetten om zo hun didactische repertoire te verrijken.
2. Data analyseren
Op vrijwel alle scholen worden diverse toets- en oefensystemen naast elkaar gebruikt. Al die systemen genereren data over de ontwikkeling van leerlingen. Moderne leraren moeten die data kunnen interpreteren, zodat ze hun didactisch handelen hierop kunnen aanpassen. Tegelijk is het belangrijk dat ze begrijpen hoe learning analytics werken én wat de valkuilen hiervan zijn.
3. Feedback en planning
Ik begon deze blog met een schets van de toetsdruk die leerlingen ervaren. Op veel scholen zie je juist ook een verschuiving van summatief toetsen naar formatief toetsen: toetsen om te leren in plaats van leren om te toetsen. Dit vraagt een andere houding en manier van werken van leraren. Ze moeten leren op de juiste momenten, geholpen door digitale systemen, gerichte en persoonlijke feedback aan leerlingen te geven.
Hoe blijven leraren zich ontwikkelen?
We leven in een dynamische tijd. Technologisch is er ongelofelijk veel mogelijk. De voorbeelden hierboven geven een indruk van wat digitalisering betekent voor de toetspraktijk van leraren. In de toekomst zal er nog veel meer veranderen. Dat vraagt van leraren dat zij zich continu blijven ontwikkelen. Dat het voor leraren soms lastig is om alle veranderingen bij te benen is begrijpelijk. Want hoe bepaal je wat belangrijk is om te leren? En waar begin je?
Om daarachter te komen is het voor leraren handig om te zien waar ze staan en welke routes ze vanaf dat punt kunnen afleggen. Zo kun je in Edutrainers Academy als leraar je startniveau bepalen met een scan. Vervolgens kun je een eigen leerroute uitstippelen. Wil je bijvoorbeeld kennismaken met een eenvoudige digitale tool voor formatief toetsen? Dan start je met het leerblok Kennis testen met Socrative. Wil je al meer de diepte in? Probeer dan bijvoorbeeld het leerblok Office 365: toetsen maken met Forms. Door scholing op zo’n toegankelijke wijze aan te bieden ontwikkelt iedere leraar zich op een passend niveau en in een passend tempo – elke dag een beetje beter!